**چگونه می توان جلوی رفتار علامت گذاری ادراری سگ ها در منزل را گرفت ؟ **

یکی از مشکلات اصلی صاحبان سگ ( مخصوصا جنس نر ) ادرار کردن حیوان در محل نامناسب و داخل فضای منزل است . به طور کلی علت این مشکل را می توان در سه دسته کلی طبقه بندی کرد :
1- بیماری
2- رفتار علامت گذاری
3- سهل انگاری و بی توجهی صاحب حیوان در تربیت حیوان خود

دکتر John Ciribassi ، متخصص رفتار شناسی مرکز Chicagoland Veterinary Behavior در این مقاله اختلال رفتاری urine marking را توضیح داده ؛ و توصیه ها و اقدامات لازم برای مقابله با این اختلال را برای کلینیسین ها بیان نموده است :

به طور کلی در هنگام بروز هر نوع اختلال رفتاری در حیوانات ، اولین قدم انجام یک سری معاینه بالینی و آزمایشگاهی کامل ( شامل CBC ، serum chemistry profile وurinalysis ) است . برای تشخیص هر نوع اختلال رفتاری ، ابتدا باید از سلامت جسمی حیوان از دیدگاه پزشکی مطمئن شد و بعد اشکالات تربیتی و اختلالات رفتاری را مورد توجه قرار داد .
urine marking می تواند به دلایل مختلفی مانند مشخص کردن قلمرو ، اضطراب و نگرانی و … رخ دهد ؛ اما این رفتار بیشتر در اثر تحریک جنسی در حیوان نر بالغ مشاهده می شود .
جهت تشخیص تفریقی urine marking با سایر علل ادرار کردن در محل نامناسب ، باید به موارد زیر توجه کرد :

1- این رفتار اغلب بعد از بلوغ جنسی حیوان و بعد از سنین 6 تا 12 ماهگی رخ می دهد . در صورت مشاهده ی ادرار کردن در مکان غیر مناسب توسط توله ها ی زیر 6 ماه ، اغلب ناشی از بی توجهی و سهل انگاری در آموزش ادرار کردن به حیوان و یا اختلال در اسفنگتر خارجی مثانه است .
2- این رفتار اغلب در حیوانات نر بالغ عقیم نشده مشاهده می شود ، وعلامت گذاری توسط حیوانات بالغ عقیم شده تقریبا غیر ممکن است. در صورت مشاهده ی این رفتار توسط حیوان عقیم شده باید میزان غلظت هورمون تستوسترون در خون حیوان اندازه گیری و خارج شدن صحیح و کامل بیضه ها ، در حین جراحی عقیم سازی بررسی شود . ( در ماده های بالغ عقیم نشده نیز ممکن است مشاهده شود ، اما بسیار نادر است )
3- در رفتار علامت گذاری ادرای ، پوزیشن حیوان به این صورت است که یکی از پاهای عقبی خود را بالا برده و در مکان ها ، سطوح و وسائل مختلف خانه ادرار می کند . اما در مشکل تربیتی « ادرار کردن در مکان نامناسب » ، پوزیشن حیوان به این صورت است که پشت خود را پایین داده و معمولا در یک محل مسطح و خاص ادرار می کند .

** اقدامات لازم جهت مدیریت urine marking در منزل :

1- در اولین قدم باید از دسترسی حیوان به محل علامت گذاری شده جلوگیری کرد ؛ برای این منظور می توان موارد زیر را به کار برد : استفاده از محافظ کودکان ( Baby gate) ، بستن در اتاق ، پوشاندن محل و یا وسیله ی علامت گذاری شده با پلاستیک و یا پا دری و ….. . همچنین می توان با شستن محل علامت گذاری شده ، به وسیله ی محلول های شونده دارای آنزیم از تمایل حیوان برای علامت گذاری های بعدی -در آن محل- کاست .
2- صاحب حیوان باید از نزدیک سگ خود را تحت نظر قرار دهد و مانع از رفتار علامت گذاری ادراری شود .
3- استفاده از شکم بند : استفاده از این وسیله باعث ناراحتی و سختی حیوان در هنگام ادرار کردن می شود ، در نتیجه می تواند به کاهش این رفتار در حیوان کمک کند .
4- اما اصلی ترین و مهم ترین اقدام مدیریتی ، شناسایی علت شروع این اختلال رفتاری و بر طرف کردن آن است . همان طور که در قبل نیز بیان شد اصلی ترین علت این رفتار ، تحریک جنسی حیوان نر بالغ است ؛ در مرحله ی بعدی ورود یک وسیله ، حیوان خانگی ، حتی بچه ی جدید و … به منزل که باعث از بین رفتن حس امنیت و آرامش حیوان شود نیز می تواند باعث این اختلال رفتاری شود چرا که این محرک ها باعث اضطراب و نگرانی در حیوان و فعال شدن رفتار قلمرو طلبی در او می شوند .

** مداخلات دارویی :

در صورتی که رفتار علامت گذاری با وجود اقدامات مدیریتی بالا برطرف نشود ، و در صورتی که دامپزشک با توجه به تاریخچه ی حیوان ، مشکوک به وجود حالت اضطراب و نگرانی در او شود ؛ استفاده از دارو های ضد اضطراب می تواند مفید باشد . Clomipramine به میزان 1 تا 4 mg/kg دو بار در روز ؛ یا fluoxetine به میزان 0.5 تا 2 mg\kg یکبار در روز ، می تواند باعث کاهش و حتی متوقف شدن رفتار urine marking شود .
همچنین برای درمان می توان از فرومون های سنتتیک تجاری ( که به صورت اسپری در بازار دارویی ایران ) موجود است نیز استفاده کرد .