Canine acral lick dermatitis (CALD)
بیماری نورودرماتیک به نام گرانولومای ناشی از لیسیدن دست و پا هم خوانده می شود. این ناهنجاری پوستی در اثر لیسیدن پنجه ها به طور مکرر توسط خود حیوان ایجاد میشود، به طوری که دست یا پای حیوان با لیسیدن بیش از حد و یا حتی گاز گرفتن پنجه ها منجر به ایجاد پلاک گرد و زخم ضخیم و سفتی در موضع می گردد که علت آن می تواند ارگانیک یا روانی باشد.
امروزه معتقدند برای ایجاد این بیماری، مشکلات ارگانیک بیشتر متداول است، مانند: بیماری های قارچی و باکتریایی، دمودیکوز، تروما های قلبی، آلرژی (غذایی، آتوپی و گزش کک) و مشکلات مفصلی.
برای تشخیص تفریقی ابتدا باید این موارد را رد کرد و بعد به روانی بودن آن فکر کرد.
اگر چه اتیولژی ALD نامشخص است، اما اضطراب ناشی از تنهایی در حیوانات باعث می شود که سگ عادت به لیسیدن غیر عادی پنجه های دستش کند. در سابقه بیماری ALD در سگ ها می توان مشاهده نمود که حیوان مبتلا اغلب روزها تنها است.
بیماری کلاسیک ALD سگ های بزرگ و فعالی هستند که صاحبانشان مدت زیادی از روز را در منزل نیستند و اغلب سگ ها در این مدت در خانه تنها هستند.
محدودیت آزادی سگ نیز می تواند زمینه ساز این عارضه باشد. سگ هایی که برای مدت طولانی در جایی محدود یا بسته هستند، برای تخلیه این محرومیت دست خود را می لیسند. در بقیه سگ ها وجود درماتوزی که قبلا وجود داشته (درماتوز موضعی) مانند عفونت، نئوپلاسم و زخم می توان باعث تسریع سیکل معیوب خارش و لیسیدن شود. لیسیدن مداوم باعث تحریک پوست شده که خودش ایجاد خارش می کند و خارش زیاد واکنش لیسیدن مکرر را به دنبال دارد. این سیکل تا زمان ایجاد زخم ادامه دارد. زخم می تواند ایجاد خارش کند و خارش هم در پاسخ به راحت شدن حیوان به طور غیر ارادی می تواند موجب بروز زخم شود. لیسیدن زخم یا اروزیون باعث عمیق شدن آن و رسیدن آن به لایه های عمیق تر اپیدرم پوست می شود.
واکنش لیسیدن مانع از التیام زخم شده و آن را مستعد عفونت می کند. هیپرپلازی اپیدرم و فیبروز درم باعث ایجاد پلاک های سفت گره دار (Nodular ) می شود که این خود نشانه بیماری است. به این شکل ضایعه در این مرحله، تومور یا گرانولوم گویند، هر چند که تومور یا گرانولوم واقعی نیستند.
لیسیدن مداوم باعث آزاد شدن هورمون اندورفین شده که این واکنش موجب می شود حیوان احساس آرامش بیشتری داشته باشد. البته فاکتورهای آنالرژیک که طی این عمل آزاد می گردد، درد حیوان را کاهش می دهد.
تمام مواد مذکور حیوان را به خارش اجباری عادت می دهد. برخی نژادهای بزرگ سگ ها نظیر دوبرمن، گریت دین، لابرادور، رتریور طلاتی و ژرمن شپرد نسبت به ALD حساستر و مستعدتر به نظر می رسند. سایر نژادها مانند نژادهای کوچک نیز می توانند مبتلا شوند.
سگ ها در هر سنی می توانند مبتلا شوند اما سگ های بالای پنج سال بیشتر به درمانگاه دامپزشکی ارجاع داده می شوند. نرها بیشتر از ماده ها مبتلا می گردند. در اغلب موارد ضایعه یک طرفه و منفرد است. در برخی موارد چند اندام حرکتی مبتلا می شوند که در این گونه مواقع درمان مشکل خواهد شد، زیرا اغلب بیماری ارگانیک وجود دارد مانند: فرونکولوز استافیلو کوکی یا آلرژی. نکته ای که نشان می دهد در این عارضه علت روانی (سایکوژنیک) وجود دارد آن است که یک ضایعه دیگر از لیسیدن نزدیک محلی که بانداژ (بر روی زخم اولیه) شده است، ایجاد می گردد.
شایعترین محل، بخش جلوی دست و پا است. اما قسمت های قدامی دست و پا هم می توانند درگیر شوند. ضایعات مزمن به صورت پلاک های ضخیم و سخت یا ندول با سطح اولسره و فرورفتگی هیپرپیگمانته دیده می شود.
طریقه درمان
قدم اول رفع مشکل روانی در صورتیکه علت عارضه می باشد که با چند سئوال مشابه مشخص می شود.
آیا سگ مدت طولانی در قفس و محیط بسته ای زندانی می شود؟
آیا فرد یا حیوان جدیدی وارد یا دور از منزل شده است؟
آیا سگ نزدیک حیوان جنس مخالف خود زندگی می کند که از وی بی بهره است؟
همه این سوالات برای تعیین علت ALD می تواند مطرح باشد و اولین قدم تشخیص بیماری ALD، شناسایی علت و رفع آن می باشد.
برای درمان ALD در سگ ها رعایت برخی شرایط نظیر ایجاد ارتباط نزدیکتر و بیشتر با سگ مبتلا مفید خواهد بود.
بهتر است از قرار دادن سگ هایی که قبلا در فضای آزاد زندگی می کرده اند در قفس پرهیز شود.
می توان برای سگ خانه ای مناسب تهیه کرد. حتی قرار دادن سگ در قفس در طول شب می تواند علت بروز این درماتیت باشد.
آوردن سگ جدید می تواند باعث تفریح و کاهش لیسیدن گردد. موفقیت آن بستگی به میزان برقراری رابطه بین این دو سگ دارد. برای سگ نر، سگ ماده عقیم شده مناسب است.
آزاد بودن سگ برای خروج از خانه البته در مناطق خارج از شهری نیز از جمله این شرایط است.
علاوه بر این مواردی که ذکر شد، درمان عمومی، موضعی و جراحی در کنار درمان رفتاری لازم خواهد بود.