داشتن يک حيوان اهلی و فرزنددار شدن شباهت‌های زيادی باهم دارند. هردو، نوعی تعهد تمام وقت و قدری مسئوليت‌های اوليه لازم دارند، هردو دارای لذت‌های كوتاه مدت وطولانی مدت هستند و گاهی اوقات، حوادثی در آن بوقوع می‌پيوندد.
حداقل يک تفاوت بين بچه انسان و حيوانات اهلی وجود دارد: بچه شما بالاخره رشد می‌كند، ولی حيوان شما در هر حال بازهم برای شما مانند بچه باقی می‌ماند. همين امر، دليل اهميت اين مطالب به عنوان راهنمای كمک های اوليه برای افرادی است كه حيوان نگهداری می‌كنند. ما هروقت مثلا معده درد داشته باشيم به دكتر می‌رويم ولی در مورد حيوان، اغلب تا وقتی كه علائم واضحی از پريشانی وجود نداشته باشد، متوجه وجود بيماری نمی‌شويم.
استفاده از دستورات سايت به معنی كنار گداشتن مراقبت‌های دامپزشكی نيست. بلكه دستورات فقط راهنمائی است برای اينكه بتوانيد تصميم بگيريد، خود قادر به رفع كداميک از مشكلات احتمالی هستيد، رفع كدام مشكل كار شما نيست و تا رسيدن به دامپزشک چه اقداماتی می‌توانيد انجام بدهيد.
خوشبختانه موارد اورژانس به ندرت اتفاق می‌افتند ولی بايد برای آنها آماده بود. در بخش اول، با پيشگيری شروع می‌كنيم چرا كه اين مراقبت‌های روزمره هستند كه سلامت حيوان شما را حفظ می‌كنند. در اين جا به شما ياد داده می‌شود كه چگونه يك كيف كمک‌های اوليه تهيه كنيد و وسائل ابتدائی لازم را برای مواردی چون گرفتن درجه حرارت، دادن قرص يا شياف و جابجا كردن حيوان بيمارتان در اختيار داشته باشيد. امروزه كلينيک های دامپزشكی در اغلب نقاط وجود دارند. بهتر است تلفن و آدرس چندتا از آنها را در اختيار داشته باشيد.
این راهنمائي‌ها عمدتا به سگ و گربه اختصاص دارد گرچه درباره پرندگان و ساير حيوانات كوچک خانگی هم توضيحات مختصری داده می‌شود. بسياری از توضيحات ارائه شده برای سگ و گربه خصوصا در موارد اورژانس برای بقيه حيوانات هم قابل استفاده هستند.
علائم خطرناک: دامپزشک خبر کنيد!
موارد زير شنانه های خطرناکی هستند که بايد با مشاهده آنها حتما به دامپزشک مراجعه کنيد.
1. از دست دادن اشتها برای بيش از دو روز.
2. استفراغ بيش از دو تا سه مرتبه.
3. اسهال برای مدت بيش از دو روز.
4. تب بيشتر از سی و نه و نيم درجه سانتي‌گراد.
5. بی قراری غير عادي.
6. برخورد با اشيا و گم كردن يا نامانوس شدن محل زندگي.
7. مشكل در نفس کشيدن
8. بروز موارد شوک، لرز و گرفتگی دوره‌ای در بدن.
9. انقباضات غير ارادی در عضلات.
10. لنگش بدون دليل.
11. هرنوع تورم يا بادكردگی غير عادی در بدن.
12. هر نشانه‌ای از وجود درد موقع نشستن و برخاستن.
13. خونريزی از بينی و دهان.
14. وجود خون در استفراق يا مدفوع.
15. هرنوع خونريزی كه بند نيايد.
16. هرنوع بريدگی بزرگ يا عميق.
17. زخم‌های ناشی ازگزيده شدن.
18. شکستگی در استخوان‌ها يا احتمال آن.
19. اگر نسبت به مصرف سموم شک داريد. خصوصا سموم دفع آفات، جونده كش‌ها و مواد شيميائي.
واكسيناسيون (مايه كوبی) و دستورات کلی
واكسيناسيون مهمترين راه پيشگيری از بيماری‌ها در حيوان است. نوزادان، خودبخود از راه مصرف شير مادر بر عليه اغلب بيماری‌هائی كه مادر بر عليه آنها دارای ايمنی است، مقاوم هستند. دوران اين ايمنيت در توله‌ها مدت كوتاهی است. تنها راه برای اينكه نشان بدهيم آيا نوزاد واقعا برعليه بيماری‌ها ايمنی دارد، آزمايش خون است. ولی انجام چنين كاری غير معقول است. تنها تا موقع واكسيناسيون، حيوان خود را از تماس با ساير حيوانات و قرار گرفتن در محيط‌هائی كه ممكن است آلوده باشند برحذر كنيد. اولين واكسيناسيون در سن شش هفتگی شروع می‌شود. قوانين مايه‌كوبی در كشورهای مختلف تفاوت دارد. ولی در مورد حيوانات گوشتخوار مايه‌كوبی عليه هاری در تمام دنيا صورت می‌گيرد.
برخی از بيماری هايی که حيوان شما بر عليه آنها واکسينه می شود بيماری های قابل انتقال بين انسان و حيوان هستند. اين بيماری‌ها در اصطلاح، زئونوز خوانده می‌شوند. از بين اين امراض، هاری يک بيماری صد در صد كشنده است. شانس بهبود يافتن انسان مبتلا به هاری بعد از بروز علائم كلينيكی تقريبا صفر است. از بين بقيه بيماری‌های قابل انتقال، لپتوسپيروز هم بسيار مهلک است. گرچه شانس بهبودی حيوان مبتلا به اين بيماری از انسان زيادتر است، ولی چهره اين بيماری در انسان بسيار ناراحت كننده است و از جمله يكی از خطرناک ترين يرقان‌ها به شمار می‌رود. در مورد اين بيماری چيزی كه وضعيت را دشوارتر می‌كند، خطر ابتلای ساير افراد و نزديكان فرد بيمار به اين مرض است. عفوتت‌های كروناويروسی هم می‌توانند در انسان اسهال ايجاد كنند و خصوصا برای اطفال خطرناک هستند. بنابراين واكسينايون حيوانات اهلی چه آنهائی كه در داخل منزل نگهداری می شوند و چه آنهايی که به امر نگهبانی مشغولند، برای سلامتیخود حيوان و هم برای سلامتی افرادی كه با او ارتباط دارند، ضروری است.
امروزه در شهرهای ايران كلينيک های دامپزشكی زيادی وجود دارند. اين كلينيک‌ها طبق دستورالعمل سازمان دامپزشكی موظف به تهيه واكسن از مراجع معتبر هستند. با توجه به اينكه واكسن هاری در كشور توليد می‌شود، بنابراين اين واكسن همواره موجود است. بقيه واكسنهای مورد نياز سگ و گربه درحال حاضر توليد داخلی ندارند. بنابراين، اين واكسن‌ها نيز با اجازه سازمان دامپزشكی توسط شركت‌های مختلف وارد كشور شده و بعد از تائيد از سوی اين سازمان در اختيار دامپزشكان مجاز قرار داده می‌شود.
واكسنهای وارداتی دارای برچسب‌های استانداردی هستند . اين برچسب، حاوی اطلاعات مربوط به واكسن به شرح زير است: كارخانه سازنده، شماره بچ محلول واكسن، تاريخ مصرف و نوع بيماری‌هائی كه اين واكسن برعليه آنها ايمنی ايجاد می‌كند. برچسب واكسن‌ها در تمام دنيا شناخته شده هستند و برای صدور گواهی حمل حيوان يا بررسی در پست‌های قرنطينه در مبادی ورودی كشورها قابل استفاده اند. علاوه براين هر دوز واكسن فقط دارای يک برچسب است كه به تعداد واكسن فروخته شده دراختيار خريدار قرار می‌گيرد. بنابراين در موقع واكسيناسيون، چنانچه دامپزشک از واكسن خارجی استفاده كند، بايد برچسب استاندارد آن را بر روی شناسنامه حيوان بچسباند. واكسن هاری انستيتو پاستور ايران در حال حاضر برچسب ندارد و دامپزشكان شماره بچ اين واكسن را برروی شناسنامه قيد می‌كنند.