عقیم کردن سگ های نر تحت عنوان اخته ارکید کتومی(orchidectomy)
و کستریشن(castration) نیز خوانده شده و طی آن هر دو بیضه از محل آن ها
در کیسه بیضه خارج می شود.انجام این عمل جراحی از نظر کنترل تکثیر
سگ ها و جلو گیری از افزایش سگ های ولگرد موثر خواهد بود.ولی در خواست
برای این عمل بیشتر برای رهایی صاحب حیوان از رفتارهای ناهنجار مربوط
به میل ج-ن-س-ی-خشونت رفتاری و ولگردی سگ های نر در جست و جوی
سگ ماده صورت میگیرد.بعضی از سگ های نر دارای میل ج-ن-س-ی زیاد
بوده و به طور دائم آلت خود را میلیسند و یا برای اعضاء خانواده مزاحمت ایجاد می کنند.
انجام رفتار جفت گیری روی پا یا بدن افراد خانه-علامت گذاری در جای جای
محل زندگی-سرکشی و بروز رفتار های خشن در زمان محرومیت از جفت گیری
ازجمله مشکلاتی است که صاحبان سگ های نر را به فکر عقیم کردن آن ها می اندازد.
انجام عمل اخته بهتر است بعد از 6 ماهگی صورت گیرد و انجام آن قبل از این سن
ممکن است حیوان را دچار چاقی کرده و علاوه بر آن ظاهر حیوان نیز شبیه به سگ های
ماده خواهد شد.عمل اخته در سنین بالا به میزان کم تری از رفتار های ناهنجار
و خشونت آمیز می کاهد. زیرا در این سنین این گونه رفتار ها جزء عادات رفتاری حیوان شده
و وابستگی چندانی به ترشح هورمون تستسترون ندارد.
در برخی از منابع عنوان شده است
که اخته کردن سگ نر آموزش پذیری او را افزایش می دهد.این امر به دلیل تمرکز بیشتر
حیوان در انجام برنامه های آموزشی بوده و از پرسه زدن او و آشفتگی برای یافتن
جفت جلوگیری به عمل می آورد.تنها عارضه عنوان شده برای این عمل بالا رفتن
استعداد چاقی است که آن هم با برنامه ریزی صحیح در رژیم غذایی قابل پیشگیری
خواهد بود.
انجام این عمل نیاز به بیهوشی کامل داشته و حیوان باید کاملا مقید شود.پس از قرار دادن
حیوان در وضعیت پشتی برشی متناسب با جثه ی حیوان ایجاد می شود.محل این برش
بر حسب شرایط و تصمیم گیری جراح میتواند روی کیسه ی بیضه-قسمت جلویی آن و یا قسمت
پشت آن باشد.در سگ های کوچک عمل برداشت بیضه ها میتواند بدون برش روی
پرده های داخلی اطراف بیضه انجام شده و به صورت بسته باشد.در مورد سگ های بالای 20 کیلوگرم
برش این لایه ها و دسترسی مستقیم به عروق و لوله های اپیدیدیم ضروری بوده و اصطلاحا
باید به صورت باز انجام شود.برخی از جراحان ترجیح میدهند هنگام این عمل کیسه بیضه را برداشته
و پوست دو طرف را به هم بخیه کنند.در سایر موارد پوست بیضه جکع شده . به تدریج به
تحلیل می رود.عوارض جانبی این عمل نسبت به جراحی های دیگر کمتر بوده و با درصد بسیار
بالایی از موفقیت همراه است.خونریزی بعد از عمل و جمع شدن ترشحات درون کیسه بیضه
و تورم آن از عوارض احتمالی بعد ار عمل می باشد.
نوع دیگری از عمل جراحی برای جلوگیری از باروری سگ نر وازکتومی است.طی این عمل هم
دو طناب اسپرم بر در داخل کیسه بیضه قطع و مسدود شده.انجام این عمل جراحی
هیچ تاثیری روی میل ج-ن-س-ی-خلق و خوی حیوان و تلاش او برای جفت گیری نخواهد
داشت و اکثر مشکلات صاحب حیوان در رابطه با این رفتار ها باقی خواهد ماند. به طور کلی
برداشت کامل بیضه ها نسبیت به وازکتومی از مزایای بیشتری برخوردار است و در موارد
ذکر شده توصیه می شود.