تغذيه گربه يکي از مهمترين مسائل در نگهداري گربه ها محسوب مي شود زيرا هنگامي که ما حيواني ذاتاً غير اهلي را در منزل نگهداري مي کنيم نا خواسته تغييراتي در نوع زندگي و تغذيه او بوجود مي آوريم که چه بسا اين مساله مي تواند منجر به بروز برخي بيماري ها و مشکلات شود. هميشه به خاطر داشته باشيد که پيش از آنکه تغذيه هر گونه حيواني را آغاز کنيد، در مورد نوع مواد غذايي مورد نياز آن حيوان مطالعه کرده و يا از متخصصين بپرسيد.
علت اينکه تغذيه گربه را براي اين بحث انتخاب کردم اين بود که به تجربه شاهد بيماري هاي متعددي بودم که علت اصلي بروز آنها اشتباه صاحب گربه در نوع مواد غذايي بود که براي آنها انتخاب مي کنند.
شايد بهتر باشد ابتدا برخي از مهمترين مشکلات تغذيه اي که به علت تغذيه نا درست بوجود مي آيند را نام ببرم و توضيح کمي در موردشان بدم تا اهميت دقت در مصرف مواد غذايي بهتر مشخص شود.
يکي از متداول ترين بيماري هاي تغذيه اي گربه ها پرکاري تغذيه اي غده پاراتيروئيد است. براي اينکه تصور بهتري از مساله داشته باشيد کمي در مورد عملکرد اين غده توضيح ميدهم. غده پاراتيروئيد هورمون هايي را در بدن توليد مي کند که وظيفه آنها افزايش ميزان کلسيم در خون است و اين کار را در چند مرحله انجام ميدهد. اگر کلسيم خون تنها کمي کمتر از ميزان نرمال باشه اين هورمونها باعث افزايش بازجذب کلسيم در کليه ها مي شوند تا کلسيم کمتري از طريق ادرار دفع بشه ولي اين خودش محدوديت هايي داره که بعدا بهشون اشاره مي کنم. اگر اين کار کمکي به کاهش کلسيم خون نکنه، هورمون هاي اين غده کلسيم رو از مهمترين منبع اين ماده در بدن يعني استخوانها خارج کرده با اين کار کلسيم رو در خون افزايش ميدهند. بدن تمام موجودات علاوه بر استخوان سازي براي بسياري از فعاليت هاي ديگه از جمله فعاليت عضلاني و عملکرد مناسب قلب به کلسيم نياز داره و اگر ميزان کلسيم خون در حدي افت کنه که فعاليت اين اعضا به خطر بيفته بدن کلسيم رو از استخوانها به سمت خون فرا ميخواند. اين مساله باعث تخليه شدن استخوانها از کلسيمشده و در صورتي که جبران نشود منجر به پوکي استخوان مي شود.
پوکي استخوان تغذيه اي که در اثر پرکاري غده پاراتيروئيد ايجاد مي شود يکي از شايع ترين بيماري هاي گربه ها محسوب ميشه که علت اون زياد بودن نسبت فسفر مواد غذايي به نسبت کلسيم است. در حالت طبيعي نسبت کلسيم به فسفر در مواد غذايي بايد 2 به 1 يا 3 به 1 باشه. ولي از اونجايي که ما مي دونيم گربه ها حيواناتي گوشتخوار هستند تصور مي کنيم که بايد به آنها تنها گوشت بدهيم به خصوص که هرچه اين گوشت خالص تر باشه گمان مي کنيم تغذيه ايده آلي رو براي گربه خوئ در نظر گرفتيم. در حالي که نسبت کلسيم به فسفر در گوشت تقريبا 3به 1 هست يعني درست بر عکس نسبتي که بايد باشه. بدن وقتي با فسفر بيشتر از نيازش برخورد مي کنه اون رو دفع مي کنه چون بر خلاف کلسيم محل خاصصي براي مقاديز زياد فسفر نداره ولي مساله اينجاست که کليه ها نمي توانند فسفر رو به تنهايي دفع کنند و حتما بايد همراه با اون کلسيم هم دفع بشه پس نه تنها گربه ما کلسيم کافي در غذاي روزانه دريافت نکرده بلکه براي دفع فسفر اضافه بايد مقداري کلسيم هم از استخوانها برداشت و دفع کند. به همين دليل غده پاراتيروئيد که مسئول انجام اين کار است پرکار شده و کلسيم استخوانها نيز به شدت کاهش پيدا مي کند تا جايي که برخي گربه ها از شدت پوکي استخوان با افتادن يا حتي پريدن از يک پله هم دچار شکستگي و يا حتي خم شدگي استخوانها مي شن. و بسياري از اونها دچار شکستگي و يا تغيير شکل در استخوانهاي لگن مي شن که بعد ها مشکلاتي از قبيل يبوست هاي مکرر و يا سخت زايي رو مي تونه به همراه داشته باشه و متاسفانه اين تغيير شکل ها را به جز با جراحي هاي ارتوپدي که اغلب دشوار نيز هستند نمي توان ترميم کرد.
يکي ديگر از بيماري هاي تغذيه اي شايع در گربه ها افزايش شديد ويتامين A يا به عبارتي مسموميت با ويتامين Aاست که در گربه هايي که به مقدار زياد از جکر يا کبد انواع حيوانات تغذيه مي کنند ديده مي شه. اين بيماري هم با مشکلات کبدي و هم با تغييرات استخواني همراهه که متاسفانه معمولا دير تشخيص داده مي شه.
يکي ديگر از بيماري هايي که با تغذيه مي تونه مرتبط باشه سندرم روده حساس هست که با اسهال هاي مکرر و طولاني مدت همراهه و يکي از علل اون مصرف کربوهيدرات زياد در غذاست.
حالا تغذيه مناسب براي گربه ها
بچه گربه: دندانها در سن دو هفتگي ظاهر مي شه و معمولا بچه گربه ها از سن سه هفتگي به غذاي جامد علاقه نشون مي دن و از غذاي مادرشون هم کمي مصرف مي کنند ولي به طور معمول تا 8 هفتگي يا 2 ماهگي مصرف شير رو ادامه مي دهند. در اين مدت ميشه همراه با شير مقداري تخم مرغ کاملا پخته شده و يا گوشت چرخ کرده و شير و يا گوشت چرخ کرده اي که همرا با اون مقداري استخوان هم چرخ شده داده بشه. تعداد و ميزان غذاي مايع مورد نياز بچه گربه ها به صورت زير است:
تا 7 روزگي: 3-6سي سي شير هر 2 ساعت يک بار
7 تا 14 روزگي: 6-8 CCهر 2 ساعت يک بار در روز و هر 4 ساعت يک بار در شب.
14 تا 21 روزگي: 8-10 CC هر 2 ساعت يک بار در طول روز و يک بار در شب در بين ساعات 11 شب تا 8 صبح.
تغذيه بچه گربه هاي بي مادر
براي اين گربه ها بايد از شير خشک ترجيحا با لاکتوز کم استفاده کنيد. شير خشک بايد با دو برابر غلظتي که براي بچه انسان تهيه مي شه درست شده باشه و به آن بايد هيدروکسيد کلسيم اضافه بشه و يا طبق نظر دامپزشک از قطره يا شربت کلسيم جايگزين استفاده کنيد. براي تغذيه از بطري پستانک دار مخصوص حيوانات کوچک، قطره چکان و يا سرنگ بدون سر سوزن مي تونيد استفاده کنيد ولي شير رو به زور به دهان نريزيد و اجازه بديد خودش شير را بمکد در غير اين صورت احتمال پريدن اون به ناي و ايجاد عفونت تنفسي وجود خواهد داشت. بعد از هر بار غذا دادن شکم بچه گربه رو با حوله گرم و مرطوب و زبر مالش بدهيد تا به حرکت روده ها کمک کند.
4 هفتگي: علاوه بر شير روزانه (بدون کاهش مقدار شير) کمي گوشت چرخ کرده، ماهي و پنير به شير افزوده و پوره حاصله را به بچه گربه بدهيد. در تهيه غذا از نمک و ادويه استفاده نکنيد.
5هفتگي: گوشت ريز شده يا ماهي در شير پخته شده و پنير، ماست يا خامه تهيه کرده و يک وعده از 4 وعده غذايي را به اين مواد اختصاص دهيد.
6 تا 8 هفتگي:غذاي کنسرو جامد و يا بيسکوئيت هاي مخصوص گربه به غذاهاي قبلي بيافزاييد. دو وعده از 4 وعده غذايي گربه شامل غذاي جامد باشد.
8هفتگي به بعد: 2 تا 4 وعده غذاي جامد و يک نعلبکي شير گاو کافي است. از لبنيات جامد مثل پنير کم نمک يا بدون نمک استفاده کنيد و در مورد گوشت از گوشتي که همراه با استخوان چرخ شده استفاده کنيد.
تغذيه گربه بالغ:
گربه ها موجوداتي گوشت خوار هستند و به 6 نوع ماده غذايي اصلي احتياج دارند که عبارت است از: آب، پروتئين، چربي، ويتامين ها، اسيد هاي چرب ضروري و مواد معدني. همونطور که مشاهده کرديد گربه ها به طور نرمال نيازي به مصرف کربوهيدرات ندارند. گربه ها موجوداتي هستند که انرژي لازم براي بدن خودشان را بر خلاف ساير موجودات در درجه اول از چربي و پروتئين بدست مي آورند و بر خلاف ما انسانها نيازي به مصرف کربوهيدرات ندارند. به اين ترتيب مشاهده مي کنيم که به دليل نياز زياد به پروتئين، همواره فسفر بيشتري هم وارد بدنشون مي شه پس براي جلوگيري از کمبود کلسيم به کلسيم بيشتري هم نياز دارند. در طبيعت گربه ها با شکار پرنده و جوندگان کوچک زندگي مي کنند و همونطور که مي بينيم نسبت گوشت به استخوان در اين حيوانات کمه و اين باعث مي شه مه نياز گربه به کلسيم هم مرتفع بشه. ما بايد در تغذيه گربه هاي کم سن که دندانهاي محکم ندارند از گوشتي که همراه با استخوان چرخ شده و با آب گوشت يا شير پخته شده استفاده کنيم و يا در گربه هاي بزرگتر از استخوانهاي قلم گوسفند که در زودپز پخته شده به همراه گوشت استفاده کنيم. گوشتي که به گربه ها مي ديم بايد حاوي چربي باشه تا منبع انرژي هم باشه.
گربه ها در طبيعت از غذاي خام استفاده مي کنند که حاوي ويتامين هاي بيشتري نسبت به غذاي پخته است ولي علاوه بر اون مي تونه انگل هايي رو هم به گربه منتقل کنه که بعضي از اونها براي انسان هم خطرناک هستند براي همين هميشه توصيه مي شه که از دادن گوشت مرغ، گوسفند و گوساله خام به گربه پرهيز کنيد و داروهاي ضد انگل رو مرتب استفاده کنيد و براي تامين ويتامين هايي که به دليل پخته شدن غذا از بين ميرن بايد از شربت يا قطره مولتي ويتامين طبق نظر دامپزشک مصرف بشه. مي توانيد ماهي رو به صورت خام به گربه ها بدهيد تا ارزش غذايي آن حفظ شود.
توجه کنيد که گربه ها نيازي به کربوهيدرات ندارند و کربوهيدرات هم بيماري هاي دنداني و هم بيماري هاي گوارشي رو در گربه ها افزايش ميده. به جاي کربوهيدرات غذاي گربه ها بايد حاوي چربي بيشتري باشه.
در شرايط طبيعي گربه ها فيبر لازم و حتي برخي ويتامين ها رو از علوفه موجود در دستگاه گوارش شکار خود تامين مي کنند ولي در گربه هاي خانگي اين فيبر و ويتامين ها معمولا با خوردن مقدار کمي علف و سبزي تامين مي شود که مي تواند سبزي هاي موجود در منزل مثل کاهو و هويج باشد و يا گربه خودش به خوردن علف هاي باغچه علاقه نشان مي دهد. ممکن است بعد از خوردن اين سبزيجات گربه ها استفراغ کنند که جاي نگراني ندارد زيرا به خروج گلوله هاي موي ليسيده شده از معده گربه کمک مي کند.