نام انگلیسی : Penduline tit
نام فرانسوی : Remiz penduline
نام علمی (لاتین) : Remiz pendulinus
چطور پیدایش کنیم :
اندازه چرخ ریسک پشت بلوطی ۱۰/۵ سانتی‌متر است؛ نر و ماده همشکل هستند. پرنده‌ای است کوچک (کوچکتر از چرخ ریسک سرآبی) ، به رنگ خاکستری و قهوه‌ای ، دمی دراز و منقاری تیز دارد.
رو تنه و پوشپرهای بال بلوطی، بال ها و پرهای دم سیاه با رگه های سفید رنگ و زیر تنه اخرایی تا نخودی سفید، دیده می شود.
رنگ سر بر حسب نژاد متفاوت است.
نژادی که در ترکیه یافت می شود، پرنده بالغ با ماسک سیاهی، که در تضاد با تارک خاکستری کمرگ و پس سر و سفیدی گلو قرار دارد دیده می شود (پرنده ماده کمرنگ تر با ماسک کوچکتر است و پرنده جوان با روتنه قرمز گلی و فاقد ماسک سیاه دیده می شود.)
نژادهای ایرانی این پرنده متفاوت اند.
چرخ ریسک پشت بلوطی
نژادی از این پرنده که در آذربایجان و منطقه زاگرس (menzbieri) یافت می شود ؛ پرنده بالغ با سر و گلوی سفید مایل به خاکستری و نوار پهن و سیاه روی صورت به آسانی شناخته می شود . پشتش بلوطی و شکمش سفید مایل به نخودی است .
نژاد دیگر که در ناحیه جنوبی دریای خزر (macronyx) و منطق سیستان (nigricans) پیدا می شود ، خیلی متغیرند ، ولی معمولا سر کاملا قهوه‌ای مایل به سیاه دارند که تا گلو و حلقه سفید دور گردن امتداد دارد.
در نژاد coronatus که در منهی‌الیه شمال شرقی ایران زادوولد می کند و زمستان را در جنوب شرقی ایران می گذراند ، تارکی تقریبا سفید دارد و سیاهی طرفین سرش در پس گردن یه یکدیگر می پیوندد .
نابالغ تمام این نژادها به طور کلی قهوه‌ای مایل به خاکستری کمرنگ است و نشانه‌های سیاه و بلوطی را ندارد .
چرخ ریسک پشت بلوطی
صدای پرنده:
این پرنده بیشتر از آنکه دیده شود صدایش شنیده می شود.
صدایی آرام و شبیه “سی ی ی ی ی seeeee” یا آهنگین شبیه “تی تی تی تی ti ti ti ti ti” شنیده می شود.
زیستگاه :
این پرنده در درختان، خصوصا بید و صنوبر و گز در مناطق تالابی ، بیشه‌ها ، کنار رودخانه‌ها ، نیزارهای ساحلی و گاهی در نقاط خشک . لانه تخم مرغی شکل خود را که مدخلی قیف مانند دارد ، بطور آویزان به شاخه‌های بیرونی بوته‌ها یا درخت‌ها و یا نیزار‌ها می سازد و دهانه ورودیش در بالا قرار می گیرد .
چرخ ریسک پشت بلوطی
پراکندگی :
به طور کلی چرخ ریسک پشت بلوطی از جمله پرندگان بومی ایران است و در نقاط خاصی از پراکندگی نسبتا خوبی برخوردار است .!